Πανήγυρις Οσίου Νίκωνος. Πατριαρχική χοροστασία & Θ.Λειτουργία-Σπάρτη 25-26/11/2024

 

Ιδιαίτερα λαμπρή και πανηγυρική ήταν η φετινή πανήγυρις του πολιούχου Σπάρτης Οσίου Νίκωνος του επονομαζομένου "Μετανοείτε", κατά το διήμερον 25-26/11/2024. Και τούτο επειδή προεξήρχε όλων των ακολουθιών και ευλόγησε όλο το πλήρωμα της τοπικής Λακεδαιμόνιας Εκκλησίας, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ Βαρθολομαίος.

Είναι πρώτη φορά ανά τους αιώνες -όπως ανέφερε στον λόγο υποδοχής του Πατριάρχου ο επιχώριος Μητροπολίτης μας, ο Μονεμβασίας & Σπάρτης κ.Ευστάθιος- που Οικουμενικός Πατριάρχης επισκέπτεται την Λακωνική γή. Η επίσκεψή του οριστικοποιήθηκε και αναγγέλθηκε πρό διμήνου περίπου. Εκ του λόγου τούτου ο Μητροπολίτης μας, επέλεξε και  έθεσε σε "συναγερμό" στελέχη απο  κληρικούς και λαϊκούς της Μητρόπολης, κατένειμε αρμοδιότητες και έδωσε σχετικές οδηγίες με σκοπό την άρτια προετοιμασία και επιτυχημένη υποδοχή και φιλοξενία μίας τέτοιας υψηλής προσωπικότητας παγκοσμίου κύρους και εμβέλειας, στην τοπική Μητρόπολη και στην Λακωνική γή.

Εις ότι με αφορά, με εκάλεσε και εμένα και με ερώτησε αν δέχομαι -ως Οφικιάλιος της Μεγ.Εκκλησίας- να αναλάβω την ευθύνη και χοραρχία του δεξιού αναλογίου. Αποδέχθηκα την λίαν τιμητική αλλά και υπεύθυνη πρόταση με σεβασμό και πρός τον σεβαστό Μητροπολίτη μας, αλλά και πρός το πρόσωπο του Πατριάρχου μας και το Οικ.Πατριαρχείο. Μάλιστα μου κοινοποιήθηκε και γραπτώς, η σχετική Μητροπολιτική απόφαση γιά τον ορισμό μου ως υπευθύνου χοράρχου του δεξιού αναλογίου.  

Είναι ευλογημένη ευκαιρία αλλά και προνόμιο γιά κάθε Ψάλτη, να αναλάβει την ευθύνη ακολουθιών, με παρουσία και συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχου. Και μάλιστα όχι σε απλή χοροστασία, αλλά Πατριαρχική λειτουργία. Στην καθέδρα του σε Πατριαρχικές Λειτουργίες μόνον οι Αρχοντες Πρωτοψάλτης και Λαμπαδάριος ψάλλουν. 

Στο εξωτερικό οταν λειτουργήσει, απαιτείται καλή προετοιμασία, συνεργασία με την ακολουθία του Πατριάρχου γιά το ιδιαίτερο τυπικό, την γνώση των βάσεων (τονικότητα) που επιθυμεί, τι Λειτουργικά, τι "Αγαπήσω Σε" ή τι Πολυχρόνιο απαιτούνται κάθε φορά, πότε λέμε "Εις πολλά..." και άλλα πολλά. Αυτά όλα τα είδα και τα έζησα κατά την 5ετή παρουσία μου στην Κπολη και σε πολλές Πατριαρχικές χοροστασίες και Λειτουργίες που παρευρέθηκα δίπλα στον Αρχοντα Πρωτοψάλτη.

Ετσι -έχοντας αυτές τις γνώσεις και εμπειρίες- προετοίμασα κατάλληλα κατά το μικρό διάστημα της προετοιμασίας, έναν οκταμελή χορό από Ψάλτες μέλη του Συλλόγου Ιεροψαλτών Λακωνίας "Πέτρος ο Πελοποννήσιος". Και ευτυχώς όλα πήγαν πολύ καλά, πέραν πάσης προσδοκίας, παρά τις αντιξοότητες που συναντήσαμε. Αναφέρω μία λεπτομέρεια περί του Πολυχρονισμού του Πατριάρχου. Εις μεν τον ΠΠΝ και εντός ακολουθιών, ψάλλεται το σε ήχο Β σύντομο. Εκτός ναών και ακολουθιών, συνήθως ψάλλεται αυτό σε πλ.δ ή κατ' άλλους εναρμόνιο βαρύ του Πρίγγου. Για την ευλογημένη επίσκεψη του Πατριάρχου, τόνισα ένα Πολυχρόνιον σε πλ.Α ήχο. Που καλύπτει νομίζω αμφότερες τις περιπτώσεις. Αυτό ψάλλαμε κατά την τελετή υποδοχής. Του Β' ήχου το ψάλλαμε την εόρτιο ημέρα εντός ακολουθίας.

Οφείλω σε όλα τα μέλη του χορού ιδιαίτερες ευχαριστίες. Θέλω όμως να αναφέρω εξ όλων αυτών τους τέσσερις βασικούς που "σήκωσαν" και το κύριο βάρος της ψαλτικής ευθύνης. Τον Πρωτοψάλτη του Μητρ.Ι.Ν. Σπάρτης και δ/ντή της σχολής Βυζ.Μουσικής κ.Παναγιώτη Χρόνη, έναν άριστα κατηρτισμένο και με εξαιρετική φωνή Ψάλτη. 

Τον Λαμπαδάριο του πανηγυρίζοντος ναού κ. Κονίδη Ανάργυρο, με την γεμάτη όμορφη φωνή και την ευστροφία. Τον μαθητή μου Ευάγγελο Θεοδώρου, Λαμπαδάριο του Μητροπολιτικού ναού, που κοπίασε πολύ πέραν της ψαλτικής βοήθειας και γιά την όλη οργάνωση της χορωδίας. Επίσης τον κ.Κατούνα Νικόλαο που είχε την ευθύνη των ισοκρατών. Τέλος τον μικρό κανονάρχο Θεόδωρο,ένα ανερχόμενο αστεράκι. Που απήγγειλε τα "Κέλευσον",όπως τους παλιούς Πατριαρχικούς κανονάρχους. Επίσης να αναφέρω την άψογη συνεργασία μας με τον αριστερό χορό και ιδιαίτερα στον χοράρχη κ.Γεωργαρά Βασίλειο, Πρωτοψάλτη Μητρ.ναού Τριπόλεως.

Ευχαριστίες οφείλω και σε τέσσερις εξαίρετους κληρικούς της Μητροπόλεώς μας. Στον μειλίχιο και ευγενή Πρωτοσύγκελο Επίσκοπο Λακεδαιμονίας κ.Θεόφιλο. Τον ακούραστο Αρχιμανδρίτη π.Γεράσιμο Πετρολέκα, γενικό υπεύθυνο της όλης προετοιμασίας και των ακολουθιών, τον ευγενέστατο φίλο Αρχιμανδρίτη π.Σεραφείμ Κοσμά και τον νέο εύελπι Αρχιμανδρίτη και ιεροκήρυκα της Μητρόπολης π.Ραφαήλ Τσάλτα. Με άπαντες συνεργάσθηκα υπεύθυνα και φιλικά.  

Τα μέλη που επιλέγησαν ήταν όλα μέλη Πατριαρχικών Ψαλτών, κυρίως και βεβαίως του Διδασκάλου Πέτρου. Τα δύο Δοξαστικά εσπερίων και αίνων τα μελοποίησε ο εκ Κρήτης φίλος και Πρωτοψάλτης κ.Τσακίρογλου Χρήστος. Η όλη ακολουθία -ειδικά το πρωϊ- που δεν χοροστάτησε ο Πατριάρχης αλλά άλλος Αρχιερεύς που δεν λειτούργησε, είχε μερικές τυπικές διαφορές από τις συνήθεις. Γιά να λάβει καιρό ο Πατριάρχης εντός του ιερού και να ενδυθεί όταν προσήλθε, καθυστερήσαμε τους αίνους ψάλλοντας στιχολογία των αίνων και αργά και σύντομα τα στιχηρά προσόμοια. Να αναφέρω ότι χερουβικό ψάλλαμε το αργό σε πλ.Δ ήχο του Πέτρου και λειτουργικά τα ομόηχα του Κων.Πρίγγου.

Εν τέλει, όλα κύλισαν ομαλά, σε χρόνους και τονικότητες. Τόσον ο Παναγιώτατος, οσον και ο οικείος Μητροπολίτης και οι υπόλοιποι Αρχιερείς, εξέφρασαν την ευαρέσκειά τους. Θέλω να αναφέρω ένα σχόλιο πολιού Μητροπολίτου του Οικ.Πατριαρχείου, γνώστου της Φαναριώτικης παράδοσης, που ανέφερε ότι παρακαλούθησε όλες τις ακολουθίες από τηλεορασεως και ένιωσε ως να ήταν από τον Πάνσεπτο στο Φανάρι. 

Από όλες τις ακολουθίες, επέλεξα και κοινοποιώ κι εδώ μερικά βίντεο. Ως ενθύμια και ως ευχαριστήρια στα μέλη του χορού. Ως επίλογο να επισημάνω κάτι που κατέληξα να πιστεύω ύστερα από πέντε δεκαετίες ψαλτικής μου εμπειρίας. Σε τέτοιες μεγάλες και ιδιαίτερες ακολουθίες, αλλά και γενικά, οι Ψάλτες ΔΕΝ είμαστε -και ούτε πρέπει να είμαστε-  οι "πρωταγωνιστές". Είμαστε οι υπεύθυνοι βοηθοί των λειτουργών γιά να καταφέρουν αυτοί να λειτουργήσουν με ταπεινότητα, συστολή και απλότητα. Αν το πετύχουμε αυτό, αυτοδίκαια κερδίζουμε την ανάλογη εκτίμηση αλλά και κυρίως την ψυχική μας ειρήνη.

Χαιρετώ λοιπόν εν ειρήνη.

Παραθέτω κατά σειράν τα εξής βίντεο:

1) Στίχοι αργής Δοξολογίας σε ήχο πλ.Α-Γ.Βιολάκη:

2) Πολυχρόνιον σε ήχο πλ.Α (Παν.Τζανάκου)

3]Κεκραγάριον-Ηχος Β'-Κων.Πρίγγου

4)Δόξα εσπερίων (Μέλος Χ.Τσακίρογλου)

5) Αξιον εστίν-Ηχος πλ.Δ'-Κων.Πρίγγου

Εορτή Αγίου Ευσταθίου.

Επί σειράν ετών και συγκεκριμένα από το έτος 2004 έως και το 2017, όντας Πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού ι.ναού Σπάρτης, κάθε χρόνο στις 20 Σεπτεμβρίου, έψαλλα με πανηγυρικό τρόπο στην εορτή του Αγίου Ευσταθίου. Και βέβαια αυτό γινόταν επειδή κατά την εν λόγω ημέρα και εορτή, άγει τα ονομαστήριά του ο Σεβ. Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.Ευστάθιος.  

Οι εόρτιες ακολουθίες τόσον του Εσπερινού όσον και του Ορθρου με την Θ.Λειτουργία, τελούντο στον Μητροπολιτικό ναό. Καθε χρόνο ήταν και μία διαφορετική ψαλτική εμπειρία αλλά και γενικότερα. Επίσης κάθε χρόνο υπήρχε προσέλευση πολλών Μητροπολιτών, κληρικών και πολιτών γιά να συνεορτάσουν και να ευχηθούν στον εορτάζοντα Μητροπολίτη. Ενθυμούμαι μία χρονιά που είχαν προσέλθει και συλλειτούργησαν περί τους τριάντα Μητροπολίτες και ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Είναι γνωστόν ότι ο Μητροπολίτης Ευστάθιος είναι ένας από τους πλέον επιφανείς και με ιδιαίτερο κύρος Μητροπολίτες, τόσο στην επαρχία του, όσον και σε ολόκληρο τον εκκλησιαστικό χώρο.

Από το έτος 2017 που αποχώρησα από την πρωτοψαλτεία του Μητροπολιτικού ναού Σπάρτης -καθ' ότι εγκαταστάθηκα στην Κων/πολη μέχρι το 2023- δεν έψαλλα ξανά στην εορτή του Αγίου Ευσταθίου. Φέτος όμως είχα την τιμή να ψάλλω και πάλιν κατά τον Ορθρο και την Θ.Λειτουργία, στον επ' ονόματι του Αγίου Ευσταθίου ιερό ναό που βρίσκεται στους χώρους του επιβλητικού γηροκομείου Μολάων. Πρέπει να αναφέρω ότι και το γηροκομείο και ο ναός έγιναν επί των ημερών του Μητροπολίτου Ευσταθίου, με δικές του ενέργειες και φροντίδες. Προσήλθε και λειτούργησε ο εορτάζων Μητροπολίτης. Συλλειτούργησαν μαζί του και άλλοι Μητροπολίτες και ιερείς. 

Ολα πήγαν κατ' ευχήν με τάξη και ευπρέπεια. Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφέρω ό,τι στο τέλος κατά την ευχαριστήρια ομιλία του πρός όλους, ο σεβαστός Μητροπολιτης αναφέρθηκε με λίαν επαινετικά λόγια και στο άτομό μου. Και θέλω και απ' εδώ να τον ευχαριστήσω και να αναφέρω ότι η συνεργασία μας όλα τα χρόνια της πρωτοψαλτείας μου ήταν άψογη, οι δε αναμνήσεις μου ανεξίτηλες. Στην ιστοσελίδα της Μητροπόλεως  Ε Δ Ω  υπάρχει εκτενής αναφορά καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Εκτός των φωτογραφιών παραθέτω ως ενθύμιον και ένα βίντεο με ηχητικά το απολυτίκιον του Αγίου και το Δόξα των αίνων.

Σεβασμιώτατε έτη πολλά. Και του χρόνου.

Ο βιολονίστας υιός Ιάσων Τζανάκος.Μουσικό καλοκαίρι 2024.

 Εχω ξαναγράψει για τον υιό Ιάσονα και την πλήρη και αποκλειστική του απασχόληση με το κλασικό βιολί,παιδιόθεν. Τώρα ζεί και εργάζεται ως βιολονίστας και καθηγητής του βιολιού στην Αυστρία στην όμορφη περιοχή του Τιρόλο στην πόλη Ινσμπρουκ. Βέβαια κάθε καλοκαίρι δεν ξεχνά και την πατρίδα του. Και όχι μόνο για διακοπές. 

Εδω και μερικά χρόνια (πρό κοβιντ), με πρωτοβουλία της Αυστριακής πρεσβείας στην Ελλάδα, ερχόταν με μία ορχήστρα εγχόρδων. Εδιναν συναυλίες σε διάφορα μέρη της Ελλάδος. Ετσι και φέτος ήλθε μαζί με την εν λόγω ορχήστρα και τα νεαρά ταλαντούχα μέλη της και έδωσαν συναυλίες σε όμορφα μέρη της Πελοποννήσου, όπως στην Καρδαμύλη, στην Στούπα, στην Κορώνη και στην αρχαία Κόρινθο, πάντα με μέριμνα και χορηγία της Αυστριακής πρεσβείας. 

Κατάφερα να πάω στην συναυλία της Στούπας. Παρά την ζέστη, σε ένα όμορφο πέτρινο θεατράκι, με την θάλασσα σχεδόν να εφάπτεται σε αυτό και με το ολόγιομο φεγγάρι του Ιουλίου από πάνω, απόλαυσα μαζί με αρκετούς άλλους Ελληνες και αλλοδαπούς -κυρίως Γερμανούς- μία ευφρόσυνη μουσική πανδαισία. Μάλιστα εκτός από συνθέσεις μεγάλων κλασικών συνθετών, το πρόγραμμα περιελάμβανε και μία σύνθεση του Ιάσονα -έχει και αυτό το ταλέντο-, εμπνευσμένη από τον πυρρίχιο. 

Μετά τις συναυλίες τον είχα μερικές μέρες γιά κάποια μπανάκια και επισκέψεις. Πρώτα από όλα στην Καρέα βέβαια, στην Αρεόπολη, στο Οίτυλο και σε όλα αυτά τα Μανιάτικα πατρογονικά μέρη, τα οποία ποτέ δεν ξεχνά και πάντα τα αναπολεί με μία ιδιαίτερη αγάπη. 

Επίσης στο Γύθειο και την Μονεμβασιά τα οποία είναι μέρη με ομορφιά αλλά και ιστορία. Εκτός από τις φωτό αναρτώ και ένα μικρό ερασιτεχνικό βιντεάκι με επιλεγμένα σύντομα χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την συναυλία, όπως τον Ελληνοαυστριακό καθηγητή που αναφέρεται στον Ιάσονα, αλλά και σε ...μένα ως τον πατέρα του και ψάλτη, τον Ιάσονα να επεξηγεί μουσικά τις συνθέσεις, καθώς και ένα μικρό μέρος της δικής του σύνθεσης, όπως το ερμήνευσε η ορχήστρα. Πάντα τέτοια. Καλό καλοκαίρι. 

Γιά περισσότερα μουσικά στοιχεία που αφορούν στον Ιάσονα, αλλά και πολλά πλήρη και με επαγγελματικό ήχο βίντεο, οι ιστοδιευθύνσεις του είναι:

Youtube: https://youtube.com/@iiaassoonn?si=a3HpE468jRQzE6e8

Instagram:https://www.instagram.com/iasontzanakos?igsh=NWVwajRjODA5ejA2

Λίγη Καρέα...και πάλιν και πολλάκις.

Ξαναβρέθηκα στο χωριουδάκι που γεννήθηκα, την Καρέα της Μάνης. Εχω ξαναγράψει γι αυτήν από εδώ πολλές φορές. Αν και οι δυνάμεις και η όρεξη για δουλιές δεν είναι όπως παλιά, τακτοποίησα κήπους αυλές και άσπρισα, όπως κάνω τόσα χρόνια, τοίχους και καλντερίμια, εσωτερικά και εξωτερικά.

Η Καρέα δεν είναι όπως την θυμάμαι εγώ. Δεν είναι ούτε και όπως ήταν πρίν από είκοσι χρόνια, όταν άρχισα να επισκευάζω το μισό του πατρικού σπιτιού, όπως μού το κληρονόμησαν οι γονείς μου. Που έκαναν -ακούσια βέβαια- ένα μεγάλο λάθος στον τρόπο που το αδελφοχώρισαν πριν εγκαταλείψουν τον μάταιο τούτο κόσμο -όντας εγώ ανήλικος χωρίς γνώσεις κληρονομιών κλπ- και που οδηγηθηκα αργότερα σε μπλεξίματα. Γιατί ένα σπίτι ομοιογενές, με τους ζωτικούς του χώρους και με την εν γένει "προσωπικότητά" του, δεν το χωρίζεις στην μέση, κόβοντάς το σαν φέτα καρπούζι στα δύο. Και μάλιστα ένα αρχοντόσπιτο όπως ήταν, που δέσποζε της πλατείας. Τώρα κατήντησε αγνώριστο από τις μεσοτοιχίες, τις διπλές πόρτες την ανομοιομορφία και την αναμενόμενη εγκατάλειψη. Χώρια που εγώ κληρονόμησα -ένεκα της γειτνίασης- και άλλα τραγελαφικά απρόοπτα. 

Κατ' αρχήν η Καρέα, δεν έχει πλέον ούτε ένα καφενείο, από τρία που είχε. Για μπακάλικο δεν το συζητάμε. Ψωμί ή ένα γιαούρτι αν θέλεις, πρέπει να οδηγάς αυτοκίνητο  και να πάς είκοσι χιλιόμετρα απόσταση στην Αρεόπολη γιά να τα αγοράσεις. Αλλά και το κλίμα δεν είναι όπως ήταν. Χωρίς κλιματιστικό δεν αντέχεται η Καρέα το μεσημέρι τα καλοκαίρια. Και γιά μπάνια από την Καρέα αν θές να πάς, είναι πρόβλημα. Απόσταση κουραστική, κακοί δρόμοι και οι κοντινότερες "παραλίες" στην Τσίπα και το Λιμένι όχι τόσο ομαλές και καλές. Με λίγα λόγια η Καρέα για όλους εμάς που δεν μείναμε εκεί αλλά μετά το γυμνάσιο φύγαμε και σταδιοδρομήσαμε αλλού και πηγαίναμε εκεί ως "τουρίστες",έχει ημερομηνία λήξεως. Δεν γίνεται κάποιος -και μάλιστα μεγάλος σε ηλικία- να αντέξει να μείνει μόνιμα.

Ομως ο τόπος που γενιέσαι και μεγαλώνεις και σε αυτόν αποκτάς τις πρώτες ανεξίτηλες αναμνήσεις και εμπειρίες, είναι βίωμα ζωής. Και πάντα -ότι αρνητικό υστέρημα έναντι άλλων ωραίων χωριών και τόπων έχει- σε τραβά. Αλλωστε γι αυτό έμπλεξα πριν μερικά χρόνια με μαστόρους, τσιμέντα, τοίχους και τόσα άλλα, ίσως χωρίς αντίστοιχη των κόπων και των εξόδων αξία, οικιστική ή τουριστική. Κι ας το θεωρώ τώρα ως ένα μεγάλο λάθος μου από κάθε πλευρά. 

Παραθέτω εκτός τις φωτό και ένα μικρο βιντεάκι. Με τον γεροπλάτανο της πλατείας, με τους ήχους από τα Καριωτάκια τζιτζικάκια, που χρόνια πολλά, πάντα ως ασματικοί τέτιγες, δεν μας ξεχνούν. Εκεί που αμέτρητες φορές παιδάκι, έφαγα τα πόδια μου με την μπάλα ποδοσφαίρου από πανιά, με το κρυφτό την αμπάριζα, τις αμάδες και τόσα άλλα παιχνίδια που χάθηκαν. 

Καλό καλοκαίρι του 2024....Καληνύχτα Καρέα.....

Αγιος Στέφανος (Yeşilköy) Κων/λεως-Αγιος Στέφανος Αττικής. Εκατό χρόνια ιστορία.

 

Εκατό (100) χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος, από την χρονιά που -μετά τα τραγικά γεγονότα του 1922- κατατρεγμένοι και εμπερίστατοι, κατέφυγαν οι κάτοικοι του Αγίου Στεφάνου Κων/λεως στην Ελλάδα. Και πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του σημερινού Αγίου Στεφάνου, που δεν λεγόταν τότε έτσι, αλλά έλαβε την ονομασία μετά την εγκατάσταση των Αγιοστεφανιτών της Κων/λεως. 

Ετσι με πρωτοβουλία του εφημερίου και προϊσταμμένου του ιερού ναού Κοιμ.Θτκου/Αγ.Στεφάνου πατρός Χρυσοβαλάντη Θεοδώρου, καθ' όλο το έτος 2024 προγραμματίσθηκαν και οργανώθηκαν εκδηλώσεις μνήμης. Μεταξύ όλων αυτών των εκδηλώσεων προγραμματίσθηκε η τέλεση Θείας Λειτουργίας, κόλυβο γιά τον σήμερον εορταζόμενο Αγιο Γρηγόριο Δέρκων και εν συνεχεία τέλεση μνημοσύνου γιά τους αείμνηστους πρόσφυγες. 

Ως γνωστόν η περιοχή του Αγίου Στεφάνου Κων/λεως, ανήκει εκκλησιαστικά στην γεροντική ιερά Μητρόπολη Δέρκων του Οικ.Πατριαρχείου. Ετσι κλήθηκε και λειτούργησε ο νυν Μητροπολίτης Δέρκων κ.Απόστολος, ένας από τους πλέον σημαντικούς και δραστήριους Αρχιερείς του θρόνου. Τον γνωρίζω από πενταετίας, από τότε που πρωτοπήγα στην Κων/λη. 

Είναι βέρος Κων/πολίτης, μειλίχιος και καταδεκτικός, σπούδασε στην Θεολογική σχολή Χάλκης, του αρέσει η σωστή ψαλτική και είναι επίσης σπουδαίος λειτουργός. Γιά το ψαλτικό μέρος της ακολουθίας κλήθηκα από τον π.Χρυσοβαλάντη ( ο οποίος όπως έχω ξαναγράψει ήταν πριν ιερωθεί πρωτοψάλτης πρώτης γραμμής σε κεντρικούς ναούς των Αθηνών), να ψάλλω, μαζί με τον φίλο και μαθητή μου, συνιδρυτή του ΟΦΕΛΠ και της Ψαλτικής Ευάγγελο Θεοδώρου, λαμπαδάριο του Μητρ.ιερού ναού Σπάρτης. Ολα πήγαν καλά. 

Τελέσθηκε μία πανηγυρική Θ.Λειτουργία κατά τα Πατριαρχικά πρότυπα. Εκτός από τους ψάλτες του ναού, ήλθαν και μερικοί φίλοι ψάλτες, γνωστοί μου από παλιά, τότε που ήμουν Πρωτοψάλτης στην Ευαγγελίστρια της κοντινής Νέας Ερυθραίας, μεταξύ αυτών ο παλαιόθεν φίλος, πολύ γνωστός στον ψαλτικό κοσμο και Πρωτοψάλτης Αμαρουσίου Θανάσης Ντζάνης και ο επίσης παλαιός φίλος και φιλόμουσος Μενέλαος Βασιλείου. 

Τύχαμε όλοι από τον π.Χρυσοβαλάντη και τον συνεφημέριό του π.Γεώργιο, αβραμιαίας φιλοξενίας και νιώσαμε την αγάπη όλων και την Κων/πολίτικη αύρα. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν με ξενάγηση στο σπουδαίο εκκλησιαστικό μουσείο που στεγάζεται κάτωθεν του περικαλλούς ναού, αλλά και το απόγευμα στο πνευματικό κέντρο του Δήμου με ομιλίες, τραγούδια και χορούς της Μ.Ασίας, από τα σχολεία της περιοχής. Γενικά όλα έγιναν με τάξη, με μεράκι, με σεβασμό στην μνήμη των προγόνων. 

Εχω ξαναγράψει γιά τον περικαλή και μεγαλοπρεπή ιερό ναό του Αγίου Στεφάνου Ε Δ Ω.   Περισσότερες λεπτομέρειες γιά τις ακολουθίες και τις εορταστικές εκδηλώσεις, καθώς και πολλές φωτογραφίες υπάρχουν στην ανάρτηση εκκλησιαστικής ιστοσελίδας Ε Δ Ω.  Ως ενθύμιον επίσης παραθέτω ένα ερασιτεχνικό βίντεο, στο οποίο ψάλλουμε το αντί Αξιον εστίν μεγαλυνάριον Ευφραίνου-Αγάλλου, σε μέλος Πέτρου Λαμπαδαρίου.  Χριστός Ανέστη.

Μεγάλη εβδομάδα & Πάσχα 2024.

Δόξα τω Αναστάντι Θεώ, πέρασε μία ακόμη μεγάλη εβδομάδα-από τις πολλές,πάρα πολλές), που έχω αξιωθεί στην μακρά ψαλτική μου διαδρομή να ψάλλω ως Πρωτοψάλτης. Την εφετινή του 2024, δεν την βίωσα στην Κων/πολη πλέον -από την οποία πρόσφατα, γιά οικογενειακούς λόγους απεχώρησα-, αλλά είχα την τιμή και την ευκαιρία να την βιώσω σε μία όμορφη πόλη της Λακωνικής γής, τους Μολάους, ψάλλοντας ως Πρωτοψάλτης στον περικαλλή καθεδρικό ναό Γεννήσεως Χριστού.

Στον εν λόγω μεγαλοπρεπή ιερό ναό έχω ψάλλει αρκετές φορές στο παρελθόν, όταν ήμουν Πρωτοψάλτης στον Μητρ. ιερό ναό Σπάρτης. Με προσκαλούσε σε πανηγύρεις ή άλλες λαμπρές ακολουθίες, ο λίαν σεβαστός και αγαπητός προϊστάμμενος του ναού Αρχιμανδρίτης π.Γεράσιμος Πετρολέκας. Ετσι και τώρα με δική του πρωτοβουλία έχω την ευθύνη του δεξιού αναλογίου. 

Γιά τον π.Γεράσιμο θεωρώ καθήκον μου να γράψω λίγα βασικά στοιχεία. Είναι ένας λειτουργός με τον οποίο κάθε ψάλτης είναι προνομιούχος να συνεργάζεται. Και αυτό επειδή συνδυάζει την μεγαλοπρέπεια γιά τις ακολουθίες και όχι την ατομική επίδειξη, με την ταπεινότητα και προσευχητικότητα που τον διακατέχει ενώπιον του ιερού θυσιαστηρίου. 

Και βέβαια την πληρότητά του ως προς την απόδοση των ύμνων, τις εκφωνήσεις και την άψογη γνώση του τυπικού. Εν κατακλείδι -και αυτό είναι το κυριώτερο νομίζω-, η ενέργεια, η διάθεση και το μεράκι που τον διακατέχουν σε κάθε ακολουθία. Ξέρει τι θέλει, συνεννοείσαι γιά όλα επακριβώς μαζί του και δίνει έγκαιρα ακριβείς οδηγίες. Επίσης μπορείς να ψάλλεις όποιο μέλος επιθυμείς.

Η ενορία των Μολάων είναι ίσως η πλέον ανθηρή και οργανωμένη της Μητροπόλεως. Μου έκανε εντύπωση η τεράστια προσέλευση πιστών, η τάξις και ευπρέπεια όλων και η απόλυτη υπακοή στον εφημέριο. Ολα εντός και εκτός ναού δουλεύουν "ρολόϊ". Νεωκόροι, επίτροποι, βοηθοί, αναγνώστες, όλοι ήξεραν τον ρόλο τους. Η δε προσέλευση παιδιών κάθε μέρα στο ιερό εντυπωσιακή.

Και τα δύο αναλόγια πάντα με τρείς τέσσερις βοηθούς και αναγνώστες έκαστον, με επάρκεια στην ανάγνωση και στην βοήθεια των ψαλτών. Κάτι άλλο το οποίο με εντυπωσίασε και οφείλεται και αυτό βέβαια στον εφημέριο, είναι το ότι δεν αγχωθήκαμε με την ώρα και χωρίς βέβαια να υπερβαίνουμε τα λογικά όρια. Και φέτος η φωνητική μου κατάσταση ήταν σε εξαιρετικό επίπεδο παρά την αδυσώπητη Αφρικανική σκόνη.

Εκτός από τις φωτογραφίες που ανήρτησα, παραθέτω ως ενθύμιον και το Και νύν των αποστίχων της Μ.Πέμπτης εσπέρας, το περίφημο "Ηδη βάπτεται κάλαμος", στο αργό στιχηραρικό μέλος -όπως είναι στην Μεγ.Εβδομάδα του αείμνηστου Πρωτοψάλτου Κ.Πρίγγου από την οποία ψάλλω πάντα- σε ένα ερασιτεχνικό βιντεο.

Και του χρόνου με υγεία και ειρήνη. Χριστός Ανέστη.

Οι "ευλογημένοι" ήχοι της Καρέας.

 

Βρίσκομαι αυτές τις μέρες στο πατρογονικό μου χωριουδάκι την Καρέα της Μάνης. Εχω ξαναγράψει απ' εδώ για το χωριουδάκι αυτό στο οποίο γεννήθηκα και μεγάλωσα. Σήμερα μου ήλθε η επιθυμία να ξαναγράψω πάλι, ως συνέχεια της ακριβώς προηγούμενης ανάρτησής μου που αφορούσε στην Σπάρτη και στα αρνητικά της, κυρίως τους ανεξέλεγκτους ενοχλητικούς θορύβους. 

Την αφορμή μού έδωσε ο χολολός. Και αν για τους περισσότερους η λέξη αυτή δεν τους λέει τίποτα, σε μας, τα μεγαλωμένα στην Καρέα παιδιά της, είναι πολύ γνωστή. Ο χολολός λοιπόν είναι ένα νυχτοπούλι. Ομως δεν είναι "μόνιμος κάτοικος" της Καρέας, όπως οι κουκουβάγιες π.χ. Πολύ λίγες φορές έρχεται στο χωριό, άγνωστο από που, συνήθως τις πρώτες νυχτερινές ώρες και καλαηδάει χωμένο μέσα σε κάποιο μεγάλο δένδρο, συνήθως τον μεγάλο πλάτανο της πλατείας. Δεν γνωρίζω την επιστημονική του ονομασία, ουτε έχω δεί ποτέ πως είναι. Συνήθως εμφανίζεται χειμώνα, επειδή τα καλοκαίρια υπάρχουν άνθρωποι και αυτοκίνητα και φοβάται. Εχει ένα παράξενο σχεδόν θλιμμένο κελάδισμα και μετά από λίγο φεύγει για άλλο δένδρο και σιγά σιγά εξαφανίζεται. 

Γι' αυτό το νυχτοπούλι -όπως και για πολλά άλλα- η μακαρίτισσα η μανούλα μου, έλεγε μία ιστορία. Οτι μετά την άλωση της Πόλης, χαθήκαν τα δύο αδέλφια μιάς οικογένειας για να σωθούν. Και ο μεγαλύτερος αδελφός, αναζητά από τότε να βρεί τον μικρότερο αδελφό του. Διηγιόταν ολόκληρη ιστορία και με ονόματα. Μάλιστα μου έλεγε: Ακου, φωνάζει τον αδελφό του. Οπως καταλαβαίνετε οργίαζε η φαντασία μου. Οπως και για πολλές άλλες παρόμοιες ιστορίες. Δυστυχώς την σήμερον ημέρα η φαντασία των παιδιών έχει φυλακισθεί στα τάμπλετ και στα βιντεάκια του... ΤΙΚ-ΤΟΚ. 

Κλείνοντας θέλω να τονίσω ότι αυτοί οι ήχοι του χωριού, δηλαδή ο χολολός, η κουκουβάγια, ο γκιώνης, τα τσακάλια κλπ, είναι ευλογία και ειρήνη ψυχής. Και δεν έχουν καμία σχέση με τα γαυγίσματα των δύσμοιρων σκύλων που μερικοί δήθεν φιλόζωοι, έχουν φυλακίσει στα διαμερίσματα, βασανίζοντας και τα ζώα και όλους εμάς τους υπολοίπους.

Παραθέτω ένα μικρό βιντεάκι με το κελάδισμα του χολολού. Και αφήστε την φαντασία ελεύθερη. Χαιρετώ εν ηρεμία και ειρήνη.... 

Στον ....παράδεισο της Σπάρτης

Ζεις στην Σπάρτη. Παρ' ότι νόμιζες ότι είναι μία ήσυχη συγκροτημένη πόλη, σιγά-σιγά διαπιστώνεις ότι είναι μία πόλη γεμάτη προβλήματα. Σκουπίδια παντού. Σκαμμένη στο κέντρο εδώ και δύο χρόνια χωρίς να διαφαίνεται πέρας των μεγαλεπίβολων έργων. Με αφόρητη ζέστη από Ιούνιο έως Σεπτέμβριο και με υπερβολική υγρασία τον χειμώνα. Εξαιρετικά θορυβώδης και με πολλά άλλα κουσούρια. Προσπαθείς να δείς κάποια θετικά, έχεις και μερικές συγγενικές υποχρεώσεις και λες ας κάνω υπομονή, είναι καλύτερη από την χαβούζα της Αθήνας.

Νοικιάζεις ένα σπίτι/διαμέρισμα σε μία 4όροφη πολυκατοικία έξω από το κέντρο της πόλης. Με ελεύθερο γκαράζ, αποθήκη, διαμπερές στον 4ο όροφο, με καλή θέρμανση και έναν ευγενέστατο σπιτονοικοκύρη. Λές οκ καλά είμαι. Εδω θα αράξω για ...γεράματα. Είσαι καλά??Εμ δεν είσαι. Γιατί?? Διαβάστε περιγραφή της χθεσινής νύχτας. Επιστρέφεις λοιπόν από έναν βραδινό περίπατο κατά τις εννιά το βράδυ. Χαλαρώνεις, μιλάς με κάνα δύο φίλους στο τηλέφωνο και ετοιμάζεσαι να δείς μία ταινιούλα πριν τον ύπνο. Βάζεις ακουστικά και αρχίζεις να βλέπεις ένα επεισόδιο απ΄την Γαλλική σειρά Liaison με τον Vincent Cassel. (Υπέροχη σειρά, να την δείτε). Κατά τις 11.30 την νύχτα αρχίζει το μωρό του ζευγαριού που μένει στο διπλανό διαμέρισμα ένα σπαραχτικό κλάμα. Διαπερνούσε και τα ακουστικά. Λες εντάξει μωρό είναι, κάποια ίωση θα έχει, θα σταματήσει να κλαίει. Και μείς παιδιά που κλαίγαν, μεγαλώσαμε. Οντως μετά από κάνα μισάωρο σταμάτησε. Κατά τις 12.30 αρχίζει ο σκύλος του διαμερίσματος του 3ου ορόφου που διαμένει μόνος του ένας νεαρός. Αυτό έχει ξαναγίνει πολλές φορές. Το ζώο όταν λείπει ο ιδιοκτήτης του  μάλλον φοβάται και γαυγίζει. Του έχουν γίνει κατ' επανάληψη συστάσεις. Αρχίζουν να σπάνε τα νεύρα σου. Κατεβαίνεις έξω από την πόρτα του διαμερίσματος. Μάλλον αντιλαμβάνεται ανθρώπινη παρουσία ο σκύλος και σταματά. Επιστρέφεις για το τέλος του επεισοδίου της σειράς. Κατά τις 1.30 λες ας πάω να κοιμηθώ, ήσυχα είναι. Πριν ακόμα σε πάρει ο ύπνος αρχίζει ο κόκορας από ένα κοτέτσι που βρίσκεται απέναντι στα πενήντα μέτρα. (Σημείωση: Ο συγκεκριμένος κόκορας είναι μία ειδική περίπτωση. Κράζει μέρα νύχτα. Είναι παράφωνος και η φωνή του είναι άκρως διαπεραστική. Εγινε παράκληση στον ιδιοκτήτη προ μηνών. Βρε καλέ μου ενοχλεί ο κόκορας, δεν μπορούμε να κοιμηθούμε. Α όχι λέει, είναι του γυιού μου, είναι ράτσας από την Πάτρα. Σε ερώτηση στην Αστυνομία  ειπώθηκε ότι δεν μετρά την διατάραξη από κοκόρους. Το υγειονομικό ύστερα από επώνυμη καταγγελία ήλθε, διαπίστωσε την παράβαση και έδωσε διορία ενός μηνός να καταργήσει το κοτέτσι ο ιδιοκτήτης του. Πέρασαν δύο μήνες, τίποτα δεν έγινε ούτε πρόκειται να γίνει). Βάζεις διπλές ωτασπίδες με κλειστές όλες τις μπαλκονόπορτες και κάποια στιγμή σε παίρνει ο ύπνος. Πόσο??? Κατά τις 5 το πρωί αρχίζει έναν ορυμαγδό γαυγίσματος ο σκύλος μίας φοιτήτριας στον β΄ όροφο. Ενας σκύλος τεράστιος, σαν μικρό μοσχάρι. Εχει εξουθενωθεί το νευρικό σου σύστημα. Σε νέα σύσταση (έχει ξαναγίνει διατάραξη και από αυτό το ζώο) απαντά ότι μάλλον κάτι άκουσε απέξω και γαύγισε, αλλά λέει το μάλωσε γι αυτό. Η ώρα έξι παρά τέταρτο, χαράματα. Ε είναι η ώρα του κόκορα. Να ξυπνήσει τους ανθρώπους, να δουλέψουν. Ετσι λέγαν οι παλαιοί στα χωριά. Φτάνει η ώρα επτά. Με τον κόκορα ανά 10 δευτερόλεπτα να κράζει ως τις οκτώ. Είπαμε είναι ράτσας. Σηκώνεσαι για ηρεμιστικό καφέ. Αυτή ήταν η χθεσινή νύχτα. Που έχει ξαναγίνει με παραλλαγές πολλές φορές. Και μιλάμε γιά χειμώνα με όλα κλειστά. Φανταστείτε  καλοκαίρι με ανοιχτές μπαλκονόπορτες που η κατάσταση είναι αφόρητη και τραγελαφική.

 Το θέμα σεβασμού των αυτονόητων δικαιωμάτων του διπλανού σου, του συγκάτοικού σου αλλά και κάθε συνανθρώπου σου είναι  θέμα πολιτισμού. Και δυστυχώς αυτός είναι δυσεύρετος την σήμερον ημέρα. Και επίσης καμία κρατική αρχή δεν σε προστατεύει για αυτά τα απλά αλλά τόσο ζωτικά για την ζωή σου θέματα.

Ενας φίλος από Μακεδονία, ήλθε προ μηνός βόλτα στης περιοχή. Επισκέφθηκε διάφορα μέρη μεταξύ άλλων και τον Μυστρά. Βλέποντας από ψηλά τον κάμπο με τον Ευρώτα και την Σπάρτη αναφώνησε "Ζείτε στον παράδεισο"..... Σε αυτόν τον "παράδεισο" και προς αποφυγή των Ζαναξ του.... παραδείσου, καθίσταται μονόδρομος το γνωστό: "Ο σώζων εαυτόν, σωθήτω"...

Κυριακή 3-9-2023 στον ιερό ναό Κοιμ.Θεοτόκου Αγίου Στεφάνου Αττικής.

 

Είναι τιμή ευλογία αλλά και προνόμιο για κάθε Ψάλτη, να του δίδεται η ευκαιρία να ψάλλει σε έναν ναό "κόσμημα", σε μία οργανωμένη και ζωντανή ενορία και με έναν ιερέα εφημέριο μουσικολογιώτατο, άριστο λειτουργό και  αφοσιωμένο ολοκληρωτικά "ψυχή τε και σώματι" στην ενορία του. 

Αυτά όλα είχα την ευκαιρία να τα ζήσω προχθές την Κυριακή 3-9-2023, στον ιερό ναό Κοιμ. Θεοτόκου & Αγ.Στεφάνου στον Αγιο Στέφανο Αττικής όπου βρέθηκα για οικογενειακούς λόγους. Την εν λόγω συνοικία και ενορία γνωρίζω απο παλαιά, αφού διέμενα την δεκαετία του '90 στην διπλανή περιοχή της Ανοιξης.

 Τότε βέβαια ήταν πολύ διαφορετική η περιοχή, ο ναός λαβωμένος και μη λειτουργικός από το σεισμό και η ενορία χωρίς ιδιαίτερη δραστηριότητα. Σήμερα όλα είναι διαφορετικά. Νέος περίλαμπρος ναός,ίσως ο καλύτερος στην Αττική. Με όλα του προσεγμένα μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια. Και μία ενορία δραστήρια, μάχιμη, αυτό που πρέπει να είναι οι ενορίες,το κύτταρο της Εκκλησίας. 

Ολα αυτά βέβαια οφείλονται στον εφημέριο π.Χρυσοβαλάντη Θεοδώρου. Θα γράψω δύο λόγια καρδιάς αν και ξέρω ότι θα προσκρούσω στην ταπεινότητά του. Ομως πρέπει να λέγονται κάποια πράγματα. Τον π.Χρυσοβαλάντη τον γνωρίζω αρκετά χρόνια, από φοιτητή  της Θεολογικής σχολής. Κατάγεται από την Σπάρτη. Ηταν γιά χρόνια Ψάλτης. Και μάλιστα Ψάλτης πρώτης γραμμής σε ναούς των Αθηνών. Εψαλε και για τον ΟΦΕΛΠ παλαιότερα διάφορα μέλη. Τον "κέρδισε" όμως το ράσο. Είναι έγγαμος ιερέας και μάλιστα πολύτεκνος. Δραστηριοποιείται και ακαδημαϊκά αφού είναι διδάκτωρ λειτουργικής του ΑΠΘ. Ομως ζει και αναπνέει για την ενορία του. Λειτουργικά χαίρεσαι να συλλειτουργείς μαζί του. Εχει απίστευτο ηχητικό αρχείο από Αγιορείτες Ψάλτες και επίσης στηρίζει παντοιοτρόπως το Οικ.Πατριαρχείο. 

Στην ενορία του λειτουργεί σχολή Βυζ.μουσικής και έχει βγάλει μαθητές που θα έχουν λαμπρό ψαλτικό μέλλον. Με κάλεσε λοιπόν προχθές να ψάλλω αν και δεν είχα προετοιμασθεί για κάτι τέτοιο. Μέχρι ράσο και καλπάκι μού βρήκε. Τελέσαμε μία λιτή αλλά λαμπρή και πληρέστατη ακολουθία. Στο τέλος με ιδιαίτερη θέρμη και συγκίνηση είπε πολύ επαινετικά λόγια για μένα και για το Οικ.Πατριαρχείο, μου δώρισε δε εικόνα αντίγραφο Κων/πολίτικης Παναγίας. Οι ευχαριστίες μου στο πρόσωπό του είναι εκ καρδίας, οι δε ευχές μου για ευλογία και δύναμη στο σπουδαίο έργο του, άπειρες. Θα ηταν παράλειψη αν δεν ανέφερα δύο πρόσωπα που συνδράμουν καίρια και βασικά τον π.Χρυσοβαλάντη στο έργο του. Πρώτα τον συνεφημέριό του π.Γεώργιο, έναν προσηνή και ευγενέστατο ιερέα, άμισθο αφού το κύριο επάγγελμά του είναι υγειονομικός. Και βέβαια την πρεσβυτέρα σύζυγο του, η οποία είναι και αυτή θεολόγος και η οποία είναι παρούσα με πρωταρχικό ρόλο στις πολλές δραστηριότητες της ενορίας. 

Από την όλη ακολουθία επέλεξα τρία βίντεο. Το πρώτο με το Ευαγγέλιο όπως το εκφώνησε ο π.Χρυσοβαλάντης. Με καθαρή ώριμη γλυκύτατη φωνή, με ύφος μίγμα Αγ.Ορους και Κ/πολης και με τον παλαιϊκό τρόπο εκφώνησης που σπανίζει στις μέρες μας. 

Το δεύτερο το Αξιον εστίν σε ήχο Δ λγτο του αειμνήστου δασκάλου κυρ Θρ.Στανίτσα, όπως το ψάλλαμε με κάποια παιδιά από την σχολή της ενορίας ως ενθύμιον. 

Και το τρίτο βίντεο με τα επαινετικά σχόλια στο πρόσωπό μου και τα σεβάσματά του για το Οικ. Πατριαρχείο και την Μητρόπολη Δέρκων, αφού η ενορία του Αγ.Στεφάνου είναι "θυγατέρα" της ομώνυμης κοινότητος της Μητρ.Δέρκων της Κ/πόλεως.  

Πάντα τέτοια......Χαιρετώ σας.