Ψαλτικό βιογραφικό μου.

Γεννήθηκα στην Καρέα Λακωνίας,ένα μικρό ορεινό Μανιάτικο χωριό.Ο πατέρας μου ήταν ο ιερέας του χωριού.Ηταν αρκετά φιλόμουσος και φιλακόλουθος γιά εκείνες τις εποχές δηλαδή τις δεκαετίες '60 και '70. Πήρα λοιπόν από πολύ μικρός βάσεις εκκλησιαστικής ζωής και ακολουθιών και σιγά-σιγά έμαθα να ψάλλω και έβγαζα εις πέρας κάθε ακολουθία. 

Σε ηλικία περίπου 16 ετών, πρωτοάκουσα από μαγνητοφώνου τον περιώνυμο Πρωτοψάλτη της Μ.Ε κυρ Θρασ. Στανίτσα. Με καθήλωσε το ύφος και ο τρόπος που έψαλλε. Αμέσως μόλις τελείωσα το Γυμνάσιο το 1970, πήγα Αθήνα. Εννοείται ότι κάθε Κυριακή βρισκόμουν στον Αγιο Δημήτριο Αμπελοκήπων όπου έψαλλε ο Πρωτοψάλτης Στανίτσας. Επηρεάστηκα πολύ από το ψάλσιμό του και την εν γένει αρχοντιά του και αυτό ήταν η αιτία και το κίνητρο να θέλω πλέον να μάθω μουσική και να γίνω ολοκληρωμένος ψάλτης. Δεν έλειπα από την Εκκλησία του σχεδόν ποτέ τις Κυριακές και μεγάλες εορτές για δύο χρόνια. Από το 1972 έως το 1974 όντας στρατιώτης κοντά στην Θεσ/κη, παρακολούθησα τακτικά και τους τρείς μεγάλους τότε ψάλτες εκεί Καραμάνη Θεοδοσόπουλο και Ταλιαδώρο.

Μετά το στρατό, συνέχισα να πηγαίνω να ακούω τον Στανίτσα,γράφτηκα δε και στο Ελληνικό ωδείο για τα βασικά και απαραίτητα μαθήματα. Ομως όπως με συμβούλεψε και ο Πρωτοψάλτης Στανίτσας, έκανα ιδιαίτερα μαθήματα ψαλτικής  στον εκ Φωκαίας Μ.Ασίας διαπρεπή μουσικοδιδάσκαλο, Πρωτοψάλτη και καθηγητή Θεόδωρο Χατζηθεοδώρου (ο οποίος υπήρξε μαθητής του περίφημου Κων.Ψάχου), στο μετόχι του Παν. Τάφου στην Πλάκα, όπου εγκαταβιούσε ζώντας ως κοσμοκαλόγερος. Το έτος 1978 αποφοίτησα από το Ελληνικό ωδείο με άριστα. Από το 1975 ξεκίνησα "επαγγελματικά" πλέον να ψάλλω σε διαφόρους ιερούς ναούς της Αττικής, όπου πλέον είχα εγκατασταθεί μόνιμα.

Συγκεκριμένα έψαλλα κατά χρονική σειρά:
1975-1977 στην Βλαχέρνα Αμφιάλης ως Λαμπαδάριος με Πρωτοψάλτη τον Θεοδωρο Βασιλείου.
1977-1979 στην Αγία Σοφία Πειραιά,ως Πρωτοψάλτης.
1979-1985 στην Κοιμηση Θεοτόκου Βούλας,ως Πρωτοψάλτης.
1985-1987 στην Αγία Τριάδα Αμπελοκήπων ως Λαμπαδάριος με Πρωτοψάλτη τον Φ.Κετσετζή.
1987-1992 στην Ιερά Μονή Πετράκη Αθηνών,ως Πρωτοψάλτης.
1992-2004 στην Ευαγγελίστρια Ν.Ερυθραίας ως Πρωτοψάλτης.
2004-2017 στον Ι.Μητρ. Ναό Σπάρτης,ως Πρωτοψάλτης.

Από 1 Αυγούστου του 2017 πραγματοποιήθηκε ένα όνειρο ζωής. Κατόπιν προσκλήσεως του Αρχιερατικού επόπτου της περιφέρειας Υψωμαθείων, Κοντοσκαλίου & Βλάγκας της Αρχιεπισκοπής Κων/πόλεως, Σεβ/του Μητροπολίτου Σηλυβρίας κ.Μαξίμου, άφησα όλες τις θέσεις και τις ανέσεις της Ελλάδος και προσήλθα προσκυνητής και ρομαντικός περιηγητής στην γενέτειρα της ψαλτικής Κων/λη και ανέλαβα Πρωτοψάλτης της εν λόγω περιφέρειας. Ηταν μία δύσκολη απόφαση. Ομως εδώ στην Κων/πολη, παρά την σμίκρυνση της ομογένειας, την ψαλτική την νιώθεις ως διακονία, ως τέχνη αλλά και ως προσφορά.

ΓΕΝΙΚΑ:

Κορυφαίος σταθμός της ψαλτικής μου πορείας είναι η απονομή του οφικκίου του Αρχοντος Μαίστορος της Μεγάλης Εκκλησίας, από τον Παναγιώτατο Οικουμενικό Πατριάρχη την 11-9-2022, στο Φανάρι στην Κων/πολη. Λεπτομέρειες από την εν λόγω ιδιαίτερα συγκινητική τελετή της απονομής καθώς και φωτογραφικό υλικό υπάρχουν σε σχετική ανάρτησή μου Ε Δ Ω.

Ιδιαίτερο σταθμό της ψαλτικής μου πορείας, θεωρώ την γνωριμία και συναναστροφή μου με τον Πρωτοψάλτη Θρασ. Στανίτσα, ο οποίος μού φέρθηκε με αγάπη και στοργή. Μάλιστα μου παρεχώρησε και ειδική αφιέρωση που με αποκαλεί φίλο και  μαθητή του. 

Καθοριστικό σταθμό της ψαλτικής μου πορείας, θεωρώ την συμμετοχή μου στην χορωδία "οι Μαϊστορες της ψαλτικής τέχνης", (της οποίας υπήρξα ιδρυτικό μέλος) του Ιδρ. Βυζ. Μουσικολογίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό τον πολυσέβαστο και πολυμαθή καθηγητή κ.Γρ.Στάθη, από το 1992 και γιά πάνω από μία δεκαετία. Σε αυτήν ανακάλυψα τα κλασικά μουσικά κείμενα και την έρευνα. Με αυτή την χορωδία ταξίδεψα σχεδόν σε όλη τη γή και συνέψαλλα ή έψαλλα ως μονοφωνάρης σε περιώνυμες αίθουσες, όπερες, θέατρα και περικαλλείς Ναούς. Επίσης συμμετείχα σχεδόν σε όλες τις εκδόσεις δίσκων της χορωδίας. Συμμετείχα και σε διάφορες άλλες χορωδίες γιά ψαλτικές εκδηλώσεις και πανηγύρεις,με κυριώτερες του Πανελληνίου συλλόγου Ιεροψαλτών και της χορωδίας του Γεωργίου Τσατσαρώνη. Κλήθηκα κατ' επανάληψη και ηχογράφησα διάφορα μέλη σε ψαλτικές εκπομπές τόσο της ΕΡΤ όσο και Εκκλησιαστικών ραδιοφωνικών σταθμών. Επίσης προσκλήθηκα πολλές φορές σε πανηγύρεις ιερών ναών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο.

Εχω αποφύγει την έκδοση βιβλίων μουσικής με δικές μου μελοποιήσεις ή την έκδοση κασσετών ή δίσκων ακτίνας. Και αυτό διότι πιστεύω ότι έχουν καλυφθεί σχεδόν όλες οι ανάγκες από τους Πατριαρχικούς μελοποιούς και Ψάλτες -κυρίως του Λαμπαδαρίου Πέτρου- και δεν χρειαζόμαστε νέες μελοποιήσεις. Απλά σωστές και με Πατριαρχικό Εκκλησιαστικό ύφος ερμηνείες χρειάζονται.
Πρωτοστάτησα και μαζί με φίλους ιδρύσαμε το 2010 τον Ομιλο Φίλων Εργου του Λαμπαδαρίου Πέτρου-ΟΦΕΛΠ. (σχετ. ιστοδιεύθυνση Ε Δ Ω. ). Πρόκειται για όμιλο με ιντερνετική κυρίως δραστηριότητα με κύριο στόχο την επάνοδο στα ψαλτικά αναλόγια των μελωδημάτων αυτού του μέγιστου μελοποιού και Ψάλτου του Οικ.Πατριαρχείου μας (1735-1778) και βασικού εκφραστού του γνησίου Εκκλησιαστικού ύφους, στην αυθεντική τους μορφή, χωρίς τις νεότερες αυθαίρετες διασκευές και επεμβάσεις. Παρουσιάσαμε στην ιστοσελίδα του συλλόγου τα περισσότερα αυθεντικά μέλη του Πέτρου με Πατριαρχικούς ψάλτες, αλλά και με πολλούς νεώτερους. Επίσης παρουσιάσαμε πολλά ανέκδοτα μελωδήματά του. Το εγχείρημα αναμφισβήτητα πέτυχε και αυτό μας το επιβεβαίωσαν πολλοί για το πόσο επηρεάσθηκε ο ψαλτικός κόσμος. Εξ άλλου οι διαδικτυακές επισκέψεις στην ιστοσελίδα του ΟΦΕΛΠ είναι χιλιάδες κι ας μην γίνονται πλέον τακτικές αναρτήσεις. 

Διαχρονικά έχω βοηθήσει πάρα πολλούς νέους υποψήφιους ιεροψάλτες γιά την πρόοδό τους τόσο στις μουσικές γνώσεις, όσο -και κυρίως- στο "ύφος"και το "ήθος" της ψαλτικής τους τελοιοποίησης. Στον Μητρ. Ιερό Ναό Σπάρτης, εδίδαξα τα κατά δύναμιν κυρίως σε νέα παιδιά που ενδιαφέρθηκαν να μάθουν την Ψαλτική τέχνη. Αλλα και οι δικές μου προσπάθειές, για συνεχή ατομική βελτίωση συνεχίζονται. Η μουσική δεν τελειώνει ποτέ. Η ψαλτική είναι  σπουδαία τέχνη. Και αξίζει να ασχοληθείς με αυτήν σε όλη σου την ζωή.
Ως επίλογο, παραθέτω δύο βίντεο. Το πρώτο από τον Μητρ. ι.ν Ευαγγελιστρίας Σπάρτης, όπου ψάλλω το σύντομο χερουβικό σε Α' ήχο του ανυπέρβλητου Λακεδαιμόνιου μελοποιού Πέτρου του Λαμπαδαρίου του ΠΠΝ. Το δεύτερο είναι από τον περικαλλή ι.ν Αγίας Κυριακής Κων/λεως, όπου ψάλλω -πάλι σε μελοποίηση του Πέτρου- το περίφημο δοξαστικό των Αγ.Πατέρων.
Παναγιώτης Τζανάκος