Θρασύβουλος Στανίτσας. Στα πρώτα και έσχατα εν Κων/πόλει χνάρια του.

Από τις πρώτες μέρες (εδώ και ένα χρόνο περίπου) που ήλθα στην Κ-πολη ως προσκυνητής και Ψάλτης, σχεδόν κάθε μέρα έρχεται στην μνήμη μου ο κυρ Θρασύβουλος Στανίτσας, ο δάσκαλος όπως εγώ τον προσφωνούσα. Και έρχεται επειδή αφ' ενός διάμένω σε γειτονιά της Πόλης που γεννήθηκε και μεγάλωσε και αφ' ετέρου επειδή βρίσκω κτίρια, εκκλησιές και σημεία σε αυτή την γειτονιά, όπως μου τα είχε περιγράψει πριν πολλά χρόνια, και τα είχα ως εικόνες στο μυαλό μου.

Θέλησα λοιπόν, αφού συγκέντρωσα κάποια στοιχεία, αφού ρώτησα μερικούς από τους ελάχιστους πλέον εναπομείναντες Ρωμιούς κατοίκους των Ψωμαθειών και αφού είδα από κοντά και με κάθε λεπτομέρεια όλα αυτά που και αυτός είδε (ναούς, τζαμιά, σπίτια κλπ), να γράψω ένα μικρό οδοιπορικό γιά τα πρώτα βήματά του εδώ στην Κπολη, που διέπρεψε ως Ψάλτης και πού απελάθηκε απρόσμενα και δεν επέστρεψε ποτέ. Γράφω μόνο γιά τα πρώτα χρόνια του εδώ στα Ψωμαθειά επειδή γιά τα μετέπειτα που διέπρεψε ως Ψάλτης στα Θεραπειά, στο Πέραν και στον ΠΠΝ έχουν γραφεί πολλά από πολλούς. Στο τέλος παραθέτω και ένα στοιχείο που βρήκα -νομίζω άγνωστο ως σήμερα- γιά την ημέρα της απέλασής του. Ως την τελευταία εν Κπόλει παρουσία του.

Πριν ξεκινήσω να ξεκαθαρίσω όμως κάποια πράγματα. Τον Δάσκαλο τον πρωτοείδα στον Αγ.Δημήτριο Αμπελοκήπων το 1970. Ημουν μαθητής στην έκτη (Γ' λυκείου). Εκτοτε έγινε το ψαλτικό μου ίνδαλμα. Τον παρακολουθούσα ψαλτικά ακούγοντάς τον όποτε μπορούσα. Αργησα πολύ να τον γνωρίσω από κοντά, είχα και απουσίες λόγω στρατού κλπ κλπ. Μέσω κοινού φίλου βρέθηκα μερικές φορές στην παρέα του, έψαλλα αριστερά του κάποιες παρακλήσεις και ένα πανηγύρι και έκτοτε είχαμε μέχρι και τον θάνατό του συχνή επικοινωνία. Με αποκαλούσε μαθητή του αν και δεν είμαι με την στενή έννοια του όρου. Ομως κατάλαβε ότι ήμουν του ύφους του και γι αυτό το έλεγε και το έγραψε μάλιστα σε μία αφιέρωσή του. 

Στις πολλές συζητήσεις που κάναμε ειδικά τα καλοκαίρια εκεί στην Ν.Μάκρη που παραθέριζε και πήγαινα, τον ρωτούσα πολλές φορές εκτός των ψαλτικών και γιά την Κπολη. Που γεννήθηκε, που έψαλλε πως ήταν η Πόλη τότε κ.α. Του έλεγα "Δάσκαλε δεν θα πάμε μαζί Κ/πολη?" Θυμάμαι πάντα συνέφιαζε όταν του το έλεγα και απαντούσε: "Αν πάμε θα πεθάνω και θα μπείς σε μπελάδες". Καταλάβαινα όμως ότι ουσιαστικά δεν ήθελε να ξαναπάει. Τον πονούσε η Κπολη. Θυμάμαι κάτι χαρακτηριστικό. Του είπα μιά φορά "Δάσκαλε γιατι δεν φοράς το καλπάκι σου" (δεν το ξαναφόρεσε από όταν έφυγε από Πόλη). Και μου έλεγε: "Το καλπάκι αυτό ήταν του Αρχ.Πρωτ/του της Μ.Ε. Και τώρα εγώ δεν είμαι.Είναι άλλος" Νομίζω αυτό λέει και υπονοεί πολλά.

Αρχίζω από το σπίτι που γεννήθηκε και διέμεινε με την οικογένειά του ως παιδί. Ηταν εκεί απέναντι από τον Αη Γιώργη τον Κυπαρισσά μία εκκλησία από τις τρείς της Κπολης που ήταν Βυζαντινή και παρέμεινε εκκλησία. Το εν λόγω σπίτι δεν υπάρχει τώρα όπως ήταν τότε. Υπάρχουν όμως ακόμα κάποια διπλανά από αυτό ξύλινα σπίτια της τότε εποχής σε ερείπια (φωτ.1).

Μετακόμισε οικογενειακά από το σπίτι αυτό και πήγε σε  ένα από πλίνθους πιό πέρα από τα Ψωμαθειά, στο Γεντικουλέ. Το εν λόγω σπίτι υπάρχει ακόμα (φωτ.2). Μάλιστα ήταν διπλό αλλά το ένα μέρος του κατέρρευσε. Ηταν σπίτια δίπατα ανήκοντα τότε στην κοινότητα. Και έμεναν ο ιερέας και ο Επίσκοπος επόπτης ή άλλοι παράγοντες της Κοινότητος. Αυτό ήταν και το τελευταίο σπίτι που διέμεινε στην γειτονιά που γεννήθηκε. Υστερα μετακόμισε στα Θεραπειά στο Πέραν και στο Φανάρι.

Η γειτονιά των Ψωμαθειών και του Γεντικουλέ ήταν από τις πολυπληθέστερες σε Ρωμιούς της Κ/πολης. Είχε πέντε ναούς σε μικρή απόσταση ο ένας από τον άλλον. Μάλιστα δύο (Η Ανάληψη και ο Αγ.Νικόλαος) σχεδόν εφάπτονται. Και λειτουργούσαν στα χρόνια του και μέχρι το 1970 όλοι, είχαν εφημέριους, Ψάλτες, βοηθούς, παιδιά στο ιερό, επιτροπές κλπ. 

Πρώτος ναός που έψαλλε, νεαρός πρωτάρης στην ψαλτική, ήταν η Ανάληψη. Ο εν λόγω ναός δεν κάηκε στα τραγικά γεγονότα του 1955. Και στους άλλους ναούς της γειτονιάς του επίσης έψαλλε γιά μικρά χρονικά διαστήματα, αλλά και ως γνωστός πλέον Ψάλτης του Πατριαρχείου, όπου τον καλούσαν σε πανηγύρεις ή την Μ.Τρίτη να ψάλλει την Κασσιανή.

Κάθε φορά που βρίσκομαι εκεί, στον ναό της Αναλήψεως πού έχει και μεγάλο αγίασμα με βαθύ πηγάδι, στα ίδια στασίδια, με τον παράξενο ξύλινο βραχίονα πάνω από το αναλόγιο, τα μαρμάρινα μανουάλια και έχοντας τα παλιά βιβλία μπροστά μου, τα ίδια από τα οποία έψαλλε και ο Δάσκαλος, είναι φυσικό νομίζω να τον φέρνω στον νού, να ακούω ενδόμυχα την φωνή του.

Τότε η γειτονιά των Ψωμαθειών/Γεντικουλέ είχε τρία τζαμιά. Αυτά υπάρχουν και σήμερα. Είναι ιστορικά τζαμιά, της πρώτης Οθωμανικής περιόδου μικρά σε όγκο. Μάλιστα το ένα εξ αυτών ήταν τεκές Δερβίσηδων πριν απαγορευτούν τα τάγματά τους το Usaki camii. Και θυμήθηκα που μου έλεγε είχαμε και Δερβίσηδες. Ενα άλλο το Haci camii είναι κτίσμα του διάσημου αρχιτέκτονα Σινάν. Επίσης υπάρχει και ένα παλαιό χαμάμ, από αυτά που πλέον δεν υπάρχουν στην Κπολη.

Αυτά εν περιλήψει ήταν τα δεδομένα της γειτονιάς των Ψωμαθειών η Ψαμαθειών ή Samatya οπως τα λένε οι Τούρκοι και του Γεντικουλέ. Με τα μποστάνια απέξω από την πύλη. Με τα ξύλια σπίτια και τις πολλές ψαροταβέρνες που υπήρχαν -και ακόμα υπάρχουν- δίπλα από την Ανάληψη. Και με τον κόσμο τότε να κάνει μπάνιο έξω από τα τείχη ακριβώς, πού ήταν αμμουδιά πριν την επιχωμάτωση και καταστροφή της παραλίας. Τώρα όσα ξυλινα σπίτι έχουν απομείνει είναι ερείπια και κατεδαφίζονται. Αντικαταστάθηκαν δυστυχώς από κακόγουστες πολυκατοικίες κουτιά.

Και πάμε στην τελευταία εν Κπόλει μέρα του Δάσκαλου. Ηταν Δευτέρα 6 Απριλίου του 1964. Μεγάλο γεγονός την εποχή εκεί γιά την ομογένεια να απελαθεί με συνοπτικές διαδικασίες -όπως και πολλοί άλλοι βέβαια- ο Αρχων Πρωτοψάλτης της Μ.Ε. Βρήκα μία εφημερίδα Τούρκικη της εποχής εκείνης. Οπου στην πρώτη σελίδα της επομένης μέρας 7-3-1964, έχει ως κύριο θέμα την απέλαση του Δασκάλου. Γράφει πολλά. Μεταξύ άλλων τον αναφέρει ως σημαντικό στέλεχος της εν Κπόλει Ελληνικής μυστικής Υπηρεσίας και γι αυτό απελάθηκε. Επίσης γράφει τα εξής: " Ο Θρασύβουλος τον οποίο αποχαιρέτησαν 25 γνωστοί του, δήλωσε ότι αποχώρησε από την χώρα και κατέχεται από μεγάλη λύπη. Επίσης είπε ότι από επτά (7) χρονών ψάλλει και ότι δεν έχει μόρφωση γιατί αποχώρησε από την τρίτη δημοτικού. Είπε επίσης "Περιμένω εννιά (9) χρόνια να πάρω την Τούρκικη υπηκοότητα. Δεν είμαι εξ Ελλάδος, αλλά Γιουγκοσλάβος. Και μόνον γιά να πάω εκεί πήρα την Ελληνική υπηκοότητα. Βλέπετε τι μου δημιούργησε αυτή η υπόθεση" κ.α.

Κλείνοντας την παρούσα ανάρτηση, κλείνω και έναν κύκλο αναρτήσεών μου περί του Δασκάλου. Είναι αναμφισβήτητο νομίζω ό,τι γιά την Ψαλτική υπόθεση της Αθήνας και γενικά της Ελλάδος, ο έστω και με αυτόν τον τρόπο ερχομός του στην Ελλάδα, ήταν πολύ χρήσιμος και ο ίδιος άφησε εποχή και το στίγμα του είναι ανεξίτηλο στην Ψαλτική της Ελλάδος. Ουδείς βέβαια αμφιβάλλει ότι δεν ήταν ο ίδιος -ψαλτικά- όπως όταν ήταν στον ΠΠΝ. Μερικοί -εκ των οποίων και εγώ- πιστεύουν ότι ίσως έπρεπε να κρατήσει και στην Ελλάδα αυτόν τον λιτό Πατριαρχικό τρόπο του ψάλλειν και το αυστηρό ρεπερτόριο. Ομως αυτός έτσι έκρινε έτσι έπραξε. Ως επίλογο παραθέτω ένα ηχητικό από την Κ/πολίτικη περίοδο. Το εφύμνιο των χαιρετισμών Χαίρε Νύμφη-Αλληλούϊα σε ήχο πρώτο. Οπως το έγραψε με τα χέρια του και όπως το έψαλλε περί το 1963 στην Κ/πολη με αυτή την εξαίσια φωνή του. Αιωνία του η μνήμη.